Rivierhout is goed voor natuur en goedkope maatregel

Uit onderzoek van Rijkswaterstaat blijkt dat de aanwezigheid van rivierhout succesvol is. Het zijn kraamkamers in de grote rivieren en zorgen verbetering van de waterkwaliteit. Rivierhout is bijvoorbeeld te zien in de Hemelrijkse Waard (Meer Maas), Klompenwaard (Gelderse Poort) en binnenkort in de Nijmeegse Spiegelwaal.

Rijkswaterstaat heeft 74 hele bomen onder water verankerd in de IJssel, Nederrijn en Lek om het leefgebied van planten en dieren te verbeteren. In deze pilot is op vijftien locaties onderzocht of rivierhout een bijdrage levert aan de verbetering van de ecologische waterkwaliteit; een doel uit de Europese Kaderrichtlijn Water. Uit de evaluatie blijkt dat op het rivierhout vaak meer ongewervelde dieren zoals slakken, kreeftjes en insectenlarven voorkomen, die voor de waterkwaliteit van belang zijn. Rivierhout biedt daarnaast een plek voor vissen om te paaien, schuilen en op te groeien.

Onderzoeksmonitoring

Om het effect op de waterkwaliteit te bepalen zijn vis en ongewervelde dieren gedurende drie opeenvolgende jaren bemonsterd. Op de ondiepe locaties zijn bij het rivierhout, vooral in de buurt van de takken, hoge concentraties juveniele vissen gevonden. De visgemeenschap nabij stenen oevers wordt gedomineerd door de uitheemse zwartbekgrondel. De visgemeenschap rondom de bomen bevat hogere dichtheden inheemse soorten, waardoor de biodiversiteit hoger is. De vissen gebruiken de bomen om er te schuilen en te eten.

Doden bomen als verbindende schakel

Het rivierhout staat aan de basis van de voedselketen van het leven in de rivier. Op de boom hechten zich namelijk algen die het voedsel uit het water halen en zelf weer voedsel zijn voor andere soorten. Een dode boom in het water is het leefgebied van vele kleine waterbeestjes zoals sponzen, kokerjuffers en andere insectenlarven. Vissen zetten hun eitjes af op het hout. De wortels en kroon van de boom bieden volop schuilmogelijkheden én voedsel voor jonge vis. Door afbuiging van de stroming bij de stam ontstaat er variatie in de bodem (slib, zand, grind) en elk sedimenttype kent weer zijn eigen bewoners. Takken die boven water uitsteken vormen bovendien een rust- en uitkijkplek voor vogels en insecten. De terugkeer van rivierhout vormt een essentiële schakel voor herstel van leven in de rivier. De pilot laat zien dat rivierhout, ook in de sterk gereguleerde Nederlandse rivieren, een belangrijke meerwaarde heeft voor het onderwaterleven. Het is bovendien een relatief goedkope maatregel, die ook als extra maatregel bij de aanleg van nevengeulen of de oeverinrichting kan worden toegepast.

Meer informatie is te lezen op de website van Rijkswaterstaat.